HAKİKATEN BÜYÜK LEONARDO

"Işık gibi: sevgi de en çok, en karanlık yerde parlar"

"Hayata değer vermeyen onu hak etmemiştir"

Da vinci.

Bu yazımda bir ustadan, dehadan söz edeceğim.

Döneminin en iyisi diyebileceğimiz sanatçı

adeta sanatta parlayan bir ışıktı. Bir dahi olarak kabul edildi.

“Hakikaten büyük Leonardo,

yaşamı boyunca birden çok açıdan çocuk kaldı; aslında tüm büyük adamların çocukluklarının bir bölümünü saklı tutabildikleri de söylenebilir. O da yetişkin olduğunda bile oynamayı sürdürdü ve bu da onun çağdaşlarına çoğu kez garip ve anlaşılmaz görünmesinin bir başka nedeniydi.”

Sigmund Freud..

Leonardo di ser Piero da Vinci..

Leonardo di ser Piero da Vinci(15 Nisan 1452 - 2 Mayıs 1519),

Rönesans döneminde yaşamış İtalyan hezârfen, döneminin önemli bir filozofu, astronomu, mimarı, mühendisi, mucidi, matematikçisi, anatomisti, müzisyeni, heykeltıraşı, botanisti, jeoloğu, kartografı, yazarı ve ressamıdır. En tanınmış yapıtları Vitruvius Adamı (1490-1492), Mona Lisa (1503-1507) ve Son Akşam Yemeği'dir (1495-1497).

Da Vinci, ateşi evrendeki en büyük güç olarak saymıştır ve asıl adı Lionardo’dur. Çok enteresandırki, İsmi hecelere ayrıldığında her hece ateş anlamına gelir. Şöyle ki: li-on-nar-do. ‘Lion’ ateş grubunun burcu, ‘Nar’ Arapça'da ateş, ‘od' da yine Eski Türkçe’de ateş anlamındadır.

"Çizdiğim her resim kendi yaşamıma sorduğum bir soruydu." diyen Da Vinci, bitkilere, hayvanlara olan sevgisiyle birlikte bir doğa tutkunuydu. Bu konuda şu sözleri ifade etmiştir.

"Gençliğimden bu yana et yenilmesine karşıyım. Bir gün insanların hayvanları öldürmeyi tıpkı insan öldürmek gibi cinayet kabul edeceğine inanıyorum."

İtalyan asıllı Leonardo di ser Piero da Vinci, resim, heykel, bilim, mimari, mühendislik, müzik ve anatomi alanlarındaki çığır açıcı eserleri ile rönesans döneminin şekillenmesindeki en önemli sanatçı, mucit ve dehalardan bir olarak kabul edilmektedir.

Rönesans sanatını doruğuna ulaştırmış, yalnız sanat yapısına değil, çeşitli alanlardaki araştırmaları ve buluşlarıyla da tanınan, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük sanatçılarından ve dehalarından biri kabul edilmektedir.

Da Vinci ye göre, "Bilgi zihin için eşitsizken, ağrı beden için en acı veren şeydir.Üstün kötülük fiziksel acı olduğu gibi bilgelik de ruhun üstün iyiliğidir."

Leonardo Da Vinci, 15 Nisan 1452’de İtalya’nın Floransa kenti yakınlarındaki küçük bir kasaba olan Vinci’de, noter Messer Ser Piero da Vinci ve Caterina isimli bir köylü kadının evlilik dışı çocuğu olarak dünyaya geldi. Leonardo’nun doğduğu yıl babasının başka bir kadınla evlenmesi üzerine Leonardo’ya beş yaşına kadar annesi baktı. Annesi bu sıralarda evlendirilince, Leonardo büyükannesi ve büyükbabasıyla yaşamaya başladı ancak 1466 yılında ikisinin de peş peşe ölmesi üzerine babası Leonardo’yu yanına aldı.

Leonardo evlilik dışı bir çocuk olduğundan, dönemin şartları gereği üniversiteye gitmeye hakkı yoktu, ancak küçük yaşlardan itibaren resim yapmaya meraklı olan Leonardo’nun çizimleri babasının dikkatinden kaçmadı ve onları Floransalı resim ve heykel ustası Andrea del Verrocchio’ya gösterdi. Leonardo’nun çizimlerini beğenen Verrocchio onu yanına çırak olarak aldı. Çıraklığı süresince Leonardo resim, heykel, mimari, geometri, doğa bilimleri ve müzik gibi geniş bir yelpazede tecrübe edindi.

1472’de Leonardo, Floransalı Ressamlar ve Heykeltıraşlar Loncasına kabul edildi. Bu sırada hala Verrocchio’nun yanında çalışıyordu. Bu dönemde ustası Verrocchio’ya “İsa’nın Vaftizi” konulu bir resim siparişi geldi. Verrocchio Leonardo’ya bu resimdeki meleklerden birininin yüzünü resmetme görevi verdi. Bu melek figürü Leonardo’nun kendi has tekniği sayesinde o kadar çok ilgi çekti ki Verrocchio’nun öğrencisinin yeteneği yüzünden resim yapmayı bıraktığı söylenmektedir.

Çoğunlukla atölyedeki modellerle çalışan Leonardo, öte yandan da doğayı konu aldığı çalışmalar yapıyordu. 1473 yılında yaptığı “Arno Manzarası”, onun ilk desen ve eskiz çalışmasıydı ancak 1475 yılındaki “Meryem’e Müjde” bu alanda ustalaştığının kanıtı olmuştu.

Leonardo 1478’de ilk önemli işi olan Floransa’daki Palazzo Vecchio’da yer alan San Bernardo Şapeli’nin altar panosunu süsleme siparişini aldı. Ancak Leonardo bu tabloyu tamamlamadı. Aynı şekilde 1480’de “Aziz Hieronymus”u betimleyen altar resmi ve 1481’de Scopeto’daki San Donato Manastırı için yaptığı “Müneccim Kralların Tapınması” temalı resim siparişlerini de Bernardo Şapeli’nin altar panosu yapıtı gibi yarım bıraktı.  1482 yılında Verrocchio’nun yanından ayrılarak yeni bir başlangıç yapmak üzere Floransa’dan Milano’ya gitti; sanatçı ve mühendis olarak Milano’da II Moro olarak tanınan Ludovico Sforza’nın hizmetine girdi. Milano’daki ilk işi, 1483 tarihli San Francesco Grande Kilisesi şapeli için büyük bir altar panosunun orta bölümünü oluşturacak olan “Kayalıklar Madonnası” tablosu oldu.

Anatomi bilmek; özellikle resim ve heykel sanatı ile ilgili olarak, bir figürün daha iyi çizilebilmesi ve yorumlanabilmesini sağlar. Güzel sanatlar temeline derinlemesine bir bakış açısı sunar.

Figür eskizleri için yaptığı incelemeler Leonardo’nun insan vücuduna ve dolayısıyla anatomiye olan ilgisini artırdı ve 1480’lerde Leonardo bilimsel ve anatomik çalışmalarına ağırlık vermeye başladı. 1480’lerin sonlarında ise ilk kez insan vücudunun oranları, anatomi ve fizyoloji konularında çalışmalar yaptı.

Leonardo da Vinci'ye ait Vitrivius Adamı insan vucuduna ait altın oranı yansıtan en eski çizimlerdendir.(1490)

Vitruvius Adamı çizimi, Leonardo da Vinci'nin yetişkinlik döneminde eskiz çalışmaları yaptığı defterlerden birinde yer alır.

Romalı mimar Vitruvius tarafından MÖ. 1. yüzyılda mimariyi konu alan bir kitapta yer alan notları da içeren çizimde, ideal insan bedeni tasvir edilmiştir.

Vitruvius'un teorisine göre, ideal insan bedeni bir çember ve onu çevreleyen yuvarlak içerisine tam oturmalıdır.. Leonardo da Vinci, Vitruvius'un teorisini, birleştirilmiş insan figürü ile çizime aktarmıştır.

Vitruvius Adamı Leonardo da Vinci ile özdeştirilse de bunu çizen ilk ve tek kişi değil ama en ikonik cizen odur.

Leonardo da Vinci'nin Vitruvius Adamı çizimi günümüzde İtalya'nın Venedik kentinde olan Gallerie dell’Accademia'da bulunmaktadır.

Mona Lisa Gülüşü

Mona Lisa eseri Leonardo da Vinci’nin bilinen en ünlü tablosudur. Sfumato tekniği adı verilen, renk tonlarının birbiri içine yedirilmesiyle çizime yumuşak bir etki veren boyama tekniği ile çizilmiş olan Mona Lisa, Paris’te Louvre Müzesi’nde bulunmaktadır. Leonardo’nun başyapıtlarından biri olan Mona Lisa’nın gizemli gülüşü onu farklı kılan özelliklerden biridir. Günümüzde halen tam olarak adlandırılamayan gülüşünün yanı sıra eserin arkasında bulunan peyzaj da 16. yüzyılda yapılmayan detaya sahip bir yağlı boya tablodur.

1499’da Milano şehrinin Fransızlarca alınmasından sonra şehri terk eden ve yeni bir koruyucu aramaya başlayan Leonardo, 16 yıl boyunca İtalya’da seyahat etti. Pek çok kişi için çalıştı, çoğu eserini yarım bıraktı.

İnsanlık tarihinin en iyi resimlerinden birisi kabul edilen Mona Lisa için 1503’te çalışmaya başladığı söylenir. Bu resmi tamamladıktan sonra hiç yanından ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında taşımıştı. 1504’te babasının ölüm haberi üzerine Floransa’ya döndü. Miras hakkı için kardeşleri ile mücadele verdi ancak çabası sonuçsuz kaldı. Ancak çok sevdiği amcası tüm varlığını ona bıraktı.

 1506 yılında Leonardo, bir Lombardiya aristokratının 15 yaşındaki oğlu olan Kont Francesco Melzi'yle tanıştı. Melzi'ye Salai adını verdi ve 30 yılı birlikte geçirdiler. Bu dönemde Salai hiç sanatsal eser üretmedi.

1517'de Fransız kral I. Francis'in daveti üzerine Leonardo, 2 Mayıs 1519'da öldüğü Fransa'daki Amboise yakınlarındaki Cloux Château'ya taşındı. Leonardo'ya büyük hayranlık duyan kral, sık sık ziyarete gelir ve sohbet ederdi. Sağ koluna felç inen Leonardo da Vinci, bu dönemde resimden çok bilimsel çalışmalara ağırlık verdi. Kendisine dostu Melzi yardımcı olmaktaydı. Salai ise Fransa’ya geldikten sonra onu terk etmişti. 

Leonardo 2 Mayıs 1519’daAmboise’daki (Fransa) evinde 67 yaşında öldü